Tôi nhớ bài học đầu tiên của tôi về điện là từ bố tôi, người đàn ông có gần 30 năm gắn bó ngành điện: “Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt mang điện tích”. Và định luật Ôm là định luật tôi không thể nào quên… Những lời bố nói lúc nào cũng như ở bên tai tôi trong suốt quãng thời gian làm công nhân ngành điện.
Đến với Phân xưởng Thí nghiệm điện như một cái duyên, thậm chí ban đầu tôi còn chưa hiểu rõ máy biến dòng cấu tạo như thế nào? Máy cắt vận hành ra sao? Loại rơle nào thông dụng? Nhưng có một niềm đam mê trong tôi được bố truyền lại, đó là tình yêu đối với ngành điện, là những trạm cột đường dây, những trận mưa bão là điện thoại của bố rung suốt đêm, là những lần hòa lưới các trạm 110kV mới…Được làm thí nghiệm điện, trải qua các giai đoạn của nghề, tôi mới thấu hiểu được cặn kẽ công việc, ngành nghề của bố và mới hiểu được lý do vì sao bố yêu nghề đến vậy!
Đồng hồ chỉ 11h30 dưới cái nắng tháng 5 của miền Trung du miền núi phía Bắc - xóm Mỏ Ba, ngay giữa trời nắng nhưng thi thoảng vẫn có cơn gió thoảng qua, chen trong gió là mùi của lúa, mùi hoa lá cây cỏ, mùi cơm nếp chín từ những mái lá nóc nhà thấp thoáng đằng xa…. Xóm Mỏ Ba là nơi thâm sơn trên đỉnh núi thuộc xã Tân Long, Đồng Hỷ, nơi định cư của 6 dân tộc anh em (H’mông, Nùng, Dao, Sán Dìu, Tày, Kinh). Theo chân các đồng chí công nhân Điện lực Đồng Hỷ, chúng tôi bắt đầu hành trình cheo leo lên với TBA Mỏ Ba. Dù đoạn đường đã được đổ bê tông, nơi đây vẫn tách biệt so với bên ngoài, những con dốc dựng đứng, những đoạn cua gấp, uốn lượn quanh sườn núi, chỉ cần lái xe lơ đễnh một giây thôi là có thể sa bánh xuống vực. Nhưng đổi lại nơi đây có không khí của núi rừng, có sắc hoa đỏ thắm xen lẫn màu lá xanh rì. Người dân nơi đây sống thưa thớt, kinh tế nghèo nàn, giao thông khó khăn, chính vì vậy mà xóm Mỏ Ba quanh năm chìm trong núi rừng.
Phiếu đã được nhận, trưởng lệnh Lê Ngọc Long triển khai công việc thí nghiệm định kỳ MBA 320 kVA - 35/0.4 kV, lấy kiểm tra mẫu dầu MBA TBA Mỏ Ba. Đồng chí Long lên mặt MBA, còn tôi đo cầu bên dưới. Khâu đầu tiên là kiểm tra bên ngoài MBA: tình trạng vỏ máy (đã cũ gỉ, tình trạng dầu còn ½ bình dầu phụ, tình trạng các ty sứ MBA còn tốt, không gãy hỏng). Đồng chí Long tiến hành vệ sinh mặt MBA, đánh tiếp xúc các đầu cực, đọc mác MBA cho tôi ghi, dây cầu được kẹp. Tôi tiến hành đo lần thứ nhất, nhận thấy kết quả đo không ổn định và phù hợp, tôi báo cho đồng chí Long kiểm tra lại phần kẹp ty sứ, siết lại các bulong, tiến hành đo lần thứ hai. Giá trị đo đã có, tôi tính được sai số về độ lệch điện áp giữa các pha trong cùng một nấc đang vận hành của MBA; kết quả: phía cao thế là 1,83%, phía hạ thế có là 0% (MBA đạt tiêu chuẩn kỹ thuật vận hành).
Mồ hôi sũng ướt trên bộ đồ cam bảo hộ của công nhân trẻ Lê Ngọc Long, anh đang đợi cho dầu chảy đầu lọ mẫu. Mỗi năm định kỳ bao nhiêu trạm và nhà máy? Thời gian cho mỗi trạm luôn phải là nhỏ nhất để đảm bảo thời gian cắt điện là ít nhất nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn cho người công nhân. Sau khi thí nghiệm định kỳ kết quả sẽ được báo cáo cho đơn vị chủ quản nhằm khắc phục ngay những lỗi của thiết bị, đảm sự vận hành ổn định cung cấp điện của TBA. Một ngày bình thường trong công tác thí nghiệm định kỳ sẽ còn lặp lại thường nhật như thế trong cuộc sống của chúng tôi.
Tại Trạm Trung gian Vòng Bi, cạnh Máy cắt 374 công nhân Vũ Thanh Quang đang cắm cúi kiểm tra cách điện máy cắt, đọc sơ đồ bản vẽ để đấu lại sơ đồ, mồ hôi chảy dài trên gương mặt anh. Trên mặt máy biến áp T1, tại vị trí rơ le hơi lại bóng áo cam của tổ trưởng Cấn Xuân Quý, chăm chỉ kiểm tra chức năng rơ le… Thấp thoáng còn nhiều nhóm vẫn tiếp tục làm việc trong khu vực trạm theo phiếu định kỳ TBA Trung gian Vòng Bi - Điện lực Thị xã Phổ Yên. Dưới bóng cây mít già, trước cửa phòng điều khiển một vài công nhân đã dừng công việc, dùng bữa trưa với những hộp cơm đã nguội mà vẫn không thôi tranh luận những tình trạng của thiết bị: MBA tự dùng đang rỉ đầu hạ thế, cuộn cắt đang có vấn đề, chiều sẽ còn phải thí nghiệm dàn chống sét van ngoài trời…Những giọt mồ hôi lăn dài trên gò má, những khuôn mặt rám nắng của những đồng chí công nhân áo cam tâm huyết với nghề nhưng ánh mắt vẫn ánh lên vẻ vui tươi.
Vẫn còn đấy nhiều lắm những thiết bị cần các anh thí nghiệm, kiểm tra tìm lỗi sự cố. Cùng với thời gian, khoa học hiện đại, máy móc trang bị trên lưới cũng ngày càng thông minh và tối ưu về công năng sử dụng để nâng cao độ ổn định cung cấp điện cho khách hàng. Hàng loạt máy cắt đường dây được đưa vào sử dụng: Heag, Noja…các rơ le cơ đã được thay hết bằng các loại rơle số: MK, GE, TOSHIBA, SIEMENS,ABB, GM, Areva…. Sự gia tăng sản lượng điện năng của tỉnh Thái Nguyên được đánh dấu bằng sự đi vào hoạt động của các khu công nghiệp: Yên Bình, Điềm Thụy, KCN Sông Công…. Đòi hỏi anh em thí nghiệm cũng phải nghiên cứu tìm hiểu các thiết bị mới, đánh dấu sự đi lên và trưởng thành của lính thí nghiệm, bộ dò tìm điểm sự cố cáp ngầm được trang bị về tay chúng tôi. Những thách thức mới khó khăn trực tiếp tới ngành nghề của chúng tôi, đòi hỏi mỗi cá nhân phải tự trau dồi kiến thức về thiết bị mới để đáp ứng hiệu quả công việc bởi dừng lại đồng nghĩa với tụt hậu.
Trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, ngành điện vẫn đang là ngành phải đi trước một bước, là điều kiện cần của mọi ngành công nghiệp còn lại. Đó chính là động lực để anh em chúng tôi, dù có được phân công công tác ở bất cứ vị trí nào cũng vẫn luôn phải cố gắng học hỏi nhiều hơn nữa. Tôi vẫn nhớ lời của đồng chí Quản đốc Lê Hoành Sấm: “Thí nghiệm chính là bác sỹ của ngành điện, âm thầm lặng lẽ nhưng hiệu quả, công việc Thí nghiệm chính là hạnh phúc, là niềm vui trong cuộc sống hàng ngày của mỗi cán bộ công nhân viên Phân xưởng thí nghiệm điện - Công ty Điện lực Thái Nguyên”.
Thương Huyền - PC Thái Nguyên