CẨM NANG TIẾT KIỆM NĂNG LƯỢNG TRONG GIA ĐÌNH

Với mong muốn chia sẻ cùng bạn đọc những kiến thức cơ bản về năng lượng và tiết kiệm năng lượng, chúng tôi xin được trích đăng những nội dung quan trọng trong cuốn Cẩm nang Tiết kiệm năng lượng trong gia đình do Trung tâm Tiết kiệm Năng lượng TP.HCM thực hiện tháng 9 năm 2007.

Phần 1

Thiệp Giờ trái đất của Tuổi Trẻ Online và Kiến Vàng hưởng ứng Giờ trái đất

Tiết kiệm năng lượng mang lại những lợi ích gì?

- Tiết kiệm tiền cho bạn và gia đình.

- Góp phần đảm bảo nhu cầu điện, gas, xăng… cho gia đình bạn vè thế hệ con cháu của bạn.

- Góp phần hạn chế cắt điện luân phiên tại khu vực bạn ở.

- Góp phần bảo vệ sự trong lành của môi trường – chính là bảo vệ sức khỏe cho bạn và cả gia đình.

Thế nào là tiết kiệm năng lượng?

Tiết kiệm năng lượng là sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Sử dụng tiết kiệm là sử dụng đúng lúc, đúng chỗ; không dùng nữa thì tắt ngay. Ví dụ: chỉ bật đèn tại những vị trí sinh hoạt, cần chiếu sáng và bật vừa đủ, dùng xong thì tắt ngay; hay với máy điều hòa không khí, chỉ nên cài nhiệt độ từ 24⁰C đến 26⁰C khi sử dụng.

Sử dụng hiệu quả là sử dụng một lượng năng lượng ít nhất mà vẫn thỏa mãn nhu cầu sử dụng. Ví dụ: sử dụng các loại đèn tiết kiệm như đèn huỳnh quang, đèn compact  có điện năng tiêu thụ thấp hơn loại đèn dây tóc mặc dù cho độ sáng như nhau.

Phần 2

Cách sử dụng hiệu quả hệ thống chiếu sáng

Mặc dù công suất tiêu thụ của các bóng đèn không lớn như những thiết bị điện khác (tủ lạnh, máy điều hòa không khí…) nhưng do sử dụng nhiều bóng và thời gian sử dụng lâu nên nó chiếm một khoản chi phí khá lớn trong tổng chi phí tiền điện của gia đình bạn.

Những gợi ý sau sẽ giúp chúng ta tiết kiệm điện cho hệ thống chiếu sáng:

* Nên tận dụng chiếu sáng tự nhiên bằng cách:

- Sử dụng các tấm tôn nhựa trong, mờ

- Sử dụng các cửa sổ lấy ánh sáng có ô văng, giếng trời

- Phối hợp cửa lấy sáng với cửa thông gió.

* Nên sử dụng loại đèn chiếu sáng có hiệu suất cao:

Hình ảnh các loại bóng đèn

Đèn dây tóc rẻ nhất khi mua nhưng lại tốn điện nhất khi dùng. Vì vậy nên chọn loại bóng đèn tiết kiệm điện như: đèn compact, đèn huỳnh quang T5, T8.

* Nên sử dụng ballast điện tử:

Hình ảnh các ballast

Vì tiết kiệm hơn khoảng 50% điện năng tiêu thụ so với sử dụng ballast truyền thống (ballast điện tử) và làm tăng gấp đôi tuổi thọ cho bóng đèn.

* Lắp đặt hợp lý: Thiết kế, lắp đặt bóng đèn hợp lý sẽ phát huy hiệu quả chiếu sáng của bóng đèn.

* Thường xuyên vệ sinh máng (chóa): Bóng đèn sẽ phát huy hiệu quả chiếu sáng vì một lớp bụi mỏng có thể làm giảm độ sáng từ 10-20%.

* Khi lắp đèn nên sử dụng máng/ chóa đèn để phát huy hiệu quả chiếu sáng của bóng đèn.

* Đừng quên tắt bóng đèn ngay sau khi ra khỏi phòng.

Phần 3

Cách sử dụng hiệu quả máy điều hòa không khí

Trong suốt vòng đời tồn tại của một máy lạnh, chi phí đầu tư ban đầu chỉ chiếm khoảng 4-10% tổng chi phí; chi phí bảo trì, bảo dưỡng chiếm 1-2%; 90-95% còn lại là chi phí tiêu hao điện năng.

Vì vậy, để có thể tiết kiệm được khoản chi phí lớn nhất này chúng ta nên quan tâm đến hệ thống máy điều hòa không khí ngay từ khi bắt đầu dự định sử dụng nó, nghĩa là từ giai đoạn thiết kế phòng ốc, mua sắm thiết bị và sau đó là suốt quá trình sử dụng và bảo trì hệ thống.

Trong quá trình thiết kế không gian (phòng/ khu vực) dự định sử dụng máy điều hòa không khí chúng ta nên chú ý một số điểm sau:

- Tránh ánh nắng mặt trời chiếu nắng trực tiếp vào các cửa kính nhằm hạn chế hiệu ứng nhà kính.

- Tránh mở cửa sổ trực diện hướng Đông và đặc biệt là hướng Tây. Diện tích cửa sổ cần ở mức vừa phải, tỷ lệ diện tích cửa sổ so với diện tích vách phải bé hơn 25% đối với hướng Đông và Tây, và tỷ lệ này nhỏ hơn 30% đối với hướng Nam và Bắc.

- Trong trường hợp mở cửa sổ ở hướng Đông và Tây thì cần có biện pháp chống nắng như: sử dụng các dạng ô-văng, các lam che nắng; sử dụng các màn che (màn che có thể đặt phía trong hay ngoài nhưng đặt bên ngoài sẽ đạt hiệu quả tốt hơn); nên sử dụng màn che có màu sáng.

Hình 1: Giảm bức xạ nhiệt mặt trời qua cửa sổ, sử dụng cửa sổ có mái che

- Đối với các vách hướng Đông và Tây nên sử dụng vật liệu xây dựng có hệ số truyền nhiệt thấp hoặc có một lớp cách nhiệt cho vách; các tòa nhà với kiểu xây dựng có hành lang bên ngoài sẽ giúp tránh việc xâm nhập nhiệt này.

- Các vách cần sơn màu sáng.

- Khoảng không gian giữa trần và mái cần được thông thoáng, đặc biệt đối với loại mái tole.

- Xung quanh tòa nhà cần có nhiều cây xanh.

Hình 2: Trồng cây xanh quanh tòa nhà và sử dụng mái đôi.

 Sau đây là một vài lưu ý trong quá trình mua và sử dụng máy điều hòa không khí:

- Nên mua loại tốt, không nên mua loại quá cũ đã qua sửa chữa.

- Nên sử dụng loại máy có công suất tương thích với phòng. (ví dụ phòng 20-25m² thì công suất sử dụng thường là 1 HP)

- Không để thất thoát gió lạnh: làm kín các khe cửa sổ, cửa ra vào; hạn chế số lần mở cửa ra vào (lắp bộ lò xo đóng cửa tự động).

- Không để các nguồn nhiệt trong phòng.

- Cài đặt nhiệt độ lạnh hợp lý: ban ngày 24-25⁰C, ban đêm (phòng ngủ) 25-27⁰C.(ưu tiên tăng tốc độ quạt)

- Tắt máy lạnh khi không sử dụng và chỉ sử dụng máy lạnh khi thật cần thiết.

- Làm vệ sinh định kỳ máy (3-6 tháng/lần).

- Dàn nóng đặt nơi thoáng gió, không bị nắng chiếu trực tiếp.

- Dùng quạt thay cho máy lạnh.

Phần 4

Cách sử dụng hiệu quả tủ lạnh, nồi cơm điện và máy quạt

Biết cách sử dụng tủ lạnh và nồi cơm điện không chỉ làm cho bữa ăn ngon hơn, mà còn giúp gia đình bạn tiết kiệm được nhiều chi phí đáng kể.

Tủ lạnh

Không nên vừa mở tủ lạnh vừa uống nước

Tủ lạnh là thiết bị tiêu thụ khá nhiều điện so với các thiết bị khác trong gia đình, một số giải pháp sau đây sẽ giúp chúng ta tiết kiệm điện khi sử dụng tủ lạnh:

- Chọn tủ lạnh có kích thước vừa phải (gia đình 4 người chọn loại 102-180 lít).

- Đặt tủ nơi thoáng mát, cách tường ít nhất 10cm, tránh ánh nắng hoặc gần các nguồn nhiệt.

- Lau sạch bụi bám trên dàn nóng phía sau (loại cũ) và mặt ngoài vỏ.

- Gioăng cửa phải luôn kín, không bong ra.

- Cài nhiệt độ các ngăn vừa phải, thường không cần mức lạnh nhất.

- Không cho thức ăn còn nóng vào tủ.

- Không để lớp tuyết bám vào dàn lạnh (tủ đông tuyết) dày quá 5mm.

- Hợp lý hoá thao tác để giảm thiểu số lần mở tủ và thời gian mở cửa tủ.

- Nên mua loại tủ có nhiều cửa.

- Không nên mua tủ quá cũ, đã sửa lại.

Nồi cơm điện

- Không nên nấu cơm quá sớm, chỉ nên nấu cơm trước khi ăn khoảng 30 đến 45 phút để hạn chế thời gian hâm nóng.

- Sử dụng nồi cơm điện có dung tích/ công suất phù hợp.

- Lau chùi sạch đáy nồi cơm và mâm nhiệt của nồi cơm điện để tiếp xúc tốt hơn.

Quạt

- Thường xuyên vệ sinh quạt định kỳ.

- Sử dụng tốc độ quạt theo nhu cầu cần thiết , nếu sử dụng tốc độ quạt ở số to nhất sẽ tốn hao điện nhất.

Phần 5

Cách sử dụng hiệu quả máy giặt và bàn ủi

Sạch áo, thẳng quần nhưng lại phải trả nhiều tiền điện, thì hẳn các bà nội trợ vẫn chưa thể hài lòng. Xin chia sẻ cùng bạn đọc những cách thức sử dụng máy giặt và bàn ủi hợp lý và tiết kiệm

Máy giặt

- Giặt khối lượng đồ phù hợp với công suất máy.

- Không nên chọn chế độ nước nóng, nếu thật sự không cần thiết.

- Chọn chế độ “tiết kiệm” nếu máy giặt bạn dùng có chế độ này.

- Nên đặt máy ở nơi thông gió, thoáng khí.

- Sau khi dùng xong, nên lau sạch các vết bẩn trong và ngoài máy giặt, tránh vi khuẩn sinh sôi.

- Không nên đặt máy trong nhà bếp, vì hơi nước, hơi dầu mỡ, hơi mặn... bám vào máy dễ làm ẩm, gỉ... máy giặt.

- Định kỳ một năm một lần tháo bánh sóng làm vệ sinh sạch sẽ những vết bụi bẩn bám lâu ngày.

- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để có biện pháp tra dầu mỡ vào những chi tiết quy định như các ổ trục của bộ phận chuyển động.

- Khi sử dụng máy giặt không nên bỏ đi, hay đi ngủ. Cần chú ý để xử lý những sự cố có thể xảy ra. Nếu thấy máy nóng hoặc phát ra tiếng động lạ nên ngưng giặt để kiểm tra.

Bàn ủi

- Không ủi đồ vào những giờ cao điểm.

- Tập trung nhiều đồ để ủi một lần (có thể ủi một lúc vào đầu tuần hoặc cuối tuần)

- Khi ủi nên thực hiện ủi theo thứ tự: ủi đồ mỏng rồi ủi đồ dày sau đó rút phích cắm và tận dụng sức nóng còn lại để ủi đồ mỏng.

- Khi ủi nên kiểm tra cài đặt nhiệt độ của bàn ủi thích hợp cho loại vải cần ủi.

- Không dùng bàn ủi trong phòng có bật máy điều hoà nhiệt độ hoặc khi quần áo còn ướt.

- Lau sạch bề mặt kim loại của bàn ủi sẽ giúp hoạt động có hiệu quả hơn

Phần 6

Về nhà, tắm rửa sạch sẽ, ngồi vào bàn ăn bát cơm nóng, thật còn gì hạnh phúc bằng. Nhưng chẳng may, vì số tiền điện phải trả tháng này quá cao, bà xã càm ràm thì hạnh phúc vơi đi một nửa. Hãy cùng nhau chia sẻ những kiến thức sử dụng máy nước nóng và lò vi sóng hiệu quả.

Thiệp điện tử Giờ trái đất của Tuổi Trẻ Online và Kiến Vàng hưởng ứng Giờ trái đất

Máy nước nóng

- Nên sắp xếp thời gian tắm rửa bằng nước nóng của các thành viên trong gia đình gần nhau để tiết kiệm điện.

- Nên mua máy nước nóng loại tốt có lắp bộ an toàn điện, không nên mua loại cũ đã qua sửa chữa.

- Không nên cài đặt nhiệt độ nước quá nóng.

- Nên dùng vòi sen lưu lượng thấp.

- Nên sử dụng máy nước nóng trực tiếp thay cho máy nước nóng gián tiếp.

- Có điều kiện nên sử dụng máy nước nóng năng lượng mặt trời

Lò vi sóng

- Trước khi sử dụng lò vi sóng, nên xem kỹ và tuân theo các hướng dẫn của mỗi lò nấu.

- Nên dùng đồ đựng thực phẩm an toàn trong lò vi sóng như dụng cụ bằng thủy tinh, đồ sứ, đồ gốm, một vài loại plastic, giấy cứng.

- Luôn luôn dùng đồ nấu lớn hơn món ăn để khỏi tràn ra ngoài.

- Không bật lò vi sóng trong phòng có điều hoà nhiệt độ, không đặt gần các đồ điện khác để không ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của các đồ điện này.

- Không nên dùng đồ sứ có viền kim loại vì sẽ gây ra tia điện. Đồ kim loại hút giữ nhiệt, làm thực phẩm lâu chín và cũng gây ra tia điện.

- Không dùng các hộp làm bằng chất dẻo đựng thực phẩm bán sẵn, các hộp xốp, bao giấy nâu vì hóa chất độc từ các thứ này khi nóng có thể lẫn vào thức ăn.

- Không dùng đồ đựng bằng gỗ vì khi nóng sẽ nứt. Không dùng đồ đựng bằng nylon hoặc poly-ester vì có thể chảy mềm. Đừng đậy món ăn quá kín vì áp lực bên trong lên cao sẽ nổ tung. Nên phủ đồ nấu với miếng khăn giấy áp hoặc miếng plastic mỏng để giữ hơi ẩm cho món ăn.

- Để nấu ăn an toàn, chúng ta không nấu khi cửa lò không đóng kín hoặc bị vênh.

- Luôn luôn có nước hoặc thực phẩm ướt khi dùng lò, để ống magnetron không bị hư hao. Khi món ăn quá khô, có thể để một ly nước trong lò.

Phần 7

Cách sử dụng hiệu quả máy vi tính, ti vi, đầu máy

Máy vi tính, ti vi, đầu máy có lẽ là những vật dụng chúng ta thường sử dụng lãng phí nhất, đôi khi chỉ chút lười biếng, hoặc vì thiếu những hiểu biết nhất định, đơn cử như việc để các thiết bị này ở chế độ chờ nhiều giờ liền. Hãy cùng nhau chia sẻ những kiến thức sử dụng máy vi tính, ti vi, và đầu máy hiệu quả.

Máy vi tính:

- Tắt màn hình hoặc chọn chế độ ScreenSaver khi tạm dừng

- Tắt máy và rút phích cắm khi không sử dụng

- Nên sử dụng máy laptop hoặc sử dụng máy vi tính màn hình LCD

Ti vi, đầu máy... và các thiết bị điện tử điều khiển từ xa:

- Đối với những thiết bị này nếu tắt bằng điều khiển từ xa (remote) thì thiết bị vẫn tiêu thụ điện vì vậy nên tắt bằng nút power và rút phích cắm ra khỏi ổ cắm.

- Không nên để màn hình ti vi ở chế độ sáng quá để đỡ tốn điện.

- Nên chọn kích cỡ ti vi phù hợp với diện tích nhà bạn vì ti vi càng to càng tốn điện.

Phần cuối

Đồng hành cùng chiến dịch Giờ trái đất, Tuổi Trẻ Online với sự giúp đỡ của Trung tâm Tiết kiệm Năng lượng TP.HCM đã chia sẻ cùng bạn đọc nhiều kiến thức về cách thức sử dụng các thiết bị, máy móc tiêu tốn năng lượng. Phần cuối của loạt bài này, chúng tôi xin được chia sẻ cùng bạn đọc những cách thức sử dụng hiệu quả bếp gas, máy bơm nước và xe máy.

Bếp gas:

- Nên sử dụng nồi nấu có kích thước hơi lớn hơn miệng bếp

- Chỉnh ngọn lửa phù hợp với kích thước của nồi: nhỏ quá sẽ lâu chín, to quá sẽ hao gas..

- Đậy kín nắp nồi khi nấu. Điều chỉnh nhỏ lửa khi đồ ăn bắt đầu sôi.

- Sau khi nấu xong nên khóa kỹ van gas

- Tránh để các luồng gió thổi vào ngọn lửa khi nấu

- Sử dụng lò vi sóng khi nấu đồ ăn ít

- Sử dụng nước nóng năng lượng mặt trời nấu ăn sẽ giúp tiết kiệm gas.

Máy bơm nước:

- Lựa chọn máy bơm có công suất phù hợp.

- Lựa chọn máy bơm có đặc tính kỹ thuật phù hợp với nhu cầu sử dụng của gia đình.

- Lựa chọn máy bơm có hiệu suất cao (máy bơm tốt)

- Nên sử dụng bồn chứa nước bơm để sử dụng nước trong nhiều lần, tránh trường hợp sử dụng nước lúc nào bơm lúc đó sẽ dễ gây lãng phí điện, nước.

- Sử dụng nước tiết kiệm là tiết kiệm điện cho máy bơm.

Nguồn: tuoitre.com.vn