Ngày 4/2/2013, tại xã Ngọc Hội, huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang đã diễn ra lễ khánh thành Nhà máy Thủy điện Chiêm Hóa. Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đã đến dự và phát biểu chỉ đạo.
Ảnh: Ngọc Loan/Icon.com.vn
Được khởi công ngày 12/10/2009, Thủy điện Chiêm Hóa là nhà máy thủy điện đầu tiên của Việt Nam sử dụng công nghệ turbin chảy thẳng kiểu bóng đèn có thể phát điện với cột nước rất thấp (mức thấp nhất là 2,5 m và cột nước tính toán là 7m).
Công trình nhà máy thuỷ điện Chiêm Hoá nằm bên đường quốc lộ 2C thuộc địa phận xã Ngọc Hội, huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang, là bậc thang thủy điện thứ 4 được quy hoạch trên dòng chính Sông Gâm, tận dụng nguồn thủy năng của Sông Gâm với nguồn nước dồi dào sau thuỷ điện Tuyên Quang để phát điện.
Nhà máy do Công ty CP đầu tư xây dựng và thương mại quốc tế (ICT) làm chủ đầu tư theo hình thức BOO (Xây dựng – Sở hữu – Kinh doanh). Liên danh Viện nghiên cứu thiết kế khảo sát công nghiệp điện lực quảng tây (GXED) và Công ty TNHH CP Cục 2 thủy điện Quảng Đông làm tổng thầu EPC. Với tổng số vốn gần 1.828,4 tỷ đồng, công suất lắp máy 48MW, hàng năm Nhà máy sẽ cung cấp cho lưới điện quốc gia 198,6 triệu kWh. Nộp ngân sách nhà nước 43 tỷ đồng/năm. Riêng năm 2012 đã hòa lưới được 32,6 triệu kWh.
Ảnh: Ngọc Loan/Icon.com.vn
Ưu điểm nổi bật của thuỷ điện cột nước thấp là thân thiện với môi trường, tận dụng tối đa nguồn thuỷ năng trên các con sông lớn để phát điện, kết cấu công trình đơn giản, mặt bằng thi công rộng, thời gian thi công nhanh, ngập lụt lòng hồ nhỏ hầu như không phải di dân mà chỉ bồi thường đất ven sông suối. Vì là thuỷ điện cột nước thấp điều tiết ngày nên không ảnh hưởng lớn đến chế độ chảy tự nhiên của sông. Mực nước hồ thay đổi nhỏ trong ngày tạo ra cảnh quan đẹp và khu vực nuôi trồng thuỷ sản tốt. Tuy nhiên thuỷ điện cột nước thấp cũng gặp một số khó khăn như công tác dẫn dòng, khối lượng công trình lớn đặc biệt là khối lượng phần tuabine, đập tràn đồ sộ đáp để ứng yêu cầu thoát lũ với lưu lượng lớn đẩy tổng mức đầu tư lên cao hơn so với các công trình thuỷ điện cột nước cao cùng công suất.
Ảnh: Ngọc Loan/Icon.com.vn
Phát biểu chỉ đạo tạo Lễ khánh thành, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải bày tỏ sự vui mừng về công trình thủy điện có vai trò to lớn trong việc phát triển kinh tế môi trường. Tuy nhiên, ngoài mục tiêu cấp nước, chống lũ, chống hạn, phát điện, tạo vùng tiểu khí hậu rất tốt, thủy điện cũng có mặt trái của nó nếu chủ đầu tư không có giải pháp điều tiết, vận hành hợp lý để tránh sự cố xảy ra. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, triển vọng và tiềm năng phát triển của thuỷ điện cột nước thấp ở nước ta là rất lớn, đáp ứng vấn đề môi trường kết hợp phát điện. Hầu hết các thuỷ điện lớn điều tiết mùa đã và đang được xây dựng ở thượng lưu các con sông lớn đều có thể tạo ra nguồn cung cấp nước ổn định cho các thuỷ điện cột nước thấp phía hạ du. Vì vậy, chủ đầu tư phối hợp chặt chẽ với địa phương và các cơ quan ban ngành hữu quan xây dựng quy trình vận hành hồ hợp lý nguồn nước trong mùa khô, khai thác có hiệu quả các nguồn nước của hạ du. Đào tạo đội ngũ vận hành, sửa chữa giỏi để vận hành liên tục, hiệu quả.
Thuỷ điện Chiêm Hóa là công trình cấp III. Khả năng xả lũ của Nhà máy đáp ứng yêu cầu của thuỷ điện bậc trên là 19600m3/s. Nhà máy có cao trình đỉnh đập là 61m, chiều cao lớn nhất phần đập tràn là 34m, chiều cao lớn nhất nhà máy 41,2m, Mực nước dâng bình thường 47,2m; Mực nước chết 46,7m, cột nước định mức 7m, công suất lắp máy 48MW. Trạm phân phối ngoài trời 63mx71,5m.
Ngọc Loan/Icon.com.vn