Công tác kiểm tra mua bán điện là một trong những khâu quan trọng trong sản xuất kinh doanh bán điện của Điện lực Phú Lương nói riêng, của ngành Điện nói chung, trong nhiều năm qua trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên cũng như trên cả nước đã xảy ra nhiều vụ gian lận, trộm cắp điện, hành vi trộm cắp điện ngày càng tinh vi với nhiều hình thức nhằm qua mắt ngành điện để sử dụng điện trái phép, hành vi vi phạm này không chỉ làm tăng tổn thất, thất thoát sản lượng điện năng cho ngành điện, gây mất an toàn, mà còn là hành vi vi phạm pháp luật. Thế nhưng, nhiều tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân chỉ vì hám lợi trước mắt mà không lường trước được những tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ, chập điện, dẫn đến cháy, nổ, nguy hiểm cho cộng đồng...
Nhằm giảm thiểu hành vi vi phạm trong sử dụng điện, thực hiện theo quy chế phối hợp số: 1577/QCPH-ĐLPL-CAH ngày 21 tháng 8 năm 2019 giữa Công an huyện Phú Lương và Điện lực Phú Lương trong công tác bảo vệ bí mật Nhà nước, bảo vệ an ninh, an toàn ngành điện. Hai đơn vị đã phối hợp triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền, kiểm tra, kịp thời xử lý các vụ vi phạm sử dụng điện trên địa bàn huyện. Đến hết tháng 6 năm 2021, Điện lực Phú Lương đã kiểm tra và phát hiện 05 trường hợp trộm cắp điện, truy thu 65.880 kWh điện với số tiền 222.321.200 đồng, đặc biệt chỉ trong tháng 6 vừa qua đã xử lý vi phạm được 04 vụ, truy thu 62.278 kWh với số tiền 210.723.481 đồng.
Điện lực Phú Lương phối hợp với Công an huyện Phú Lương kiểm tra công tơ TBA Trung Thành 3, xã Vô Tranh, huyện Phú Lương
Hành vi tháo cầu áp trên công tơ 1 pha, 3 pha tại xã Phấn Mễ, huyện Phú Lương
Để kịp thời phát hiện những trường hợp vi phạm, Điện lực Phú Lương đã thường xuyên kiểm tra sử dụng điện, giám sát mua bán điện qua phần mềm hệ thống thông tin quản lý khách hàng sử dụng điện CMIS, đồng thời đơn vị còn theo dõi sản lượng tiêu thụ điện của khách hàng có sự bất thường, những trạm biến áp có tỉ lệ tổn thất điện năng cao; khoanh vùng để điều tra, làm rõ những trường hợp vi phạm sử dụng điện.
Hệ thống đo đếm sau khi bị can thiệp chỉ bằng gần 50% sản lượng tiêu thụ
Với các hình thức câu móc, vi phạm sử dụng điện phổ biến như: tháo hoặc nới lỏng cầu áp, cả công tơ 1 pha hay 3 pha; câu móc trực tiếp, có thể câu từ cầu chia nội bộ hòm, hoặc câu từ phần dây nguồn trên lưới, do phần vỏ cách điện bị dùng kìm nhay hỏng, lộ phần lõi kim loại rồi tết dây sau công tơ kéo đi sử dụng. Hoặc kéo dây sau công tơ và dây pha của điện lực sát nhau, sau đó đóng đinh xuyên qua nối 2 dây với nhau; hoặc can thiệp thay đổi sơ đồ dây đấu nội bộ hòm công tơ, diễn ra chủ yếu là ở công tơ 1 pha. Đổi chỗ vị trí nguồn vào công tơ: dây trung tính đổi chỗ với dây pha. Sau đấy sử dụng trung tính từ nhà khác hoặc nối trực tiếp chân vào và chân ra dây pha của công tơ, khi đó công tơ vẫn ghi nhận sản lượng nhưng sản lượng bị mất đi khoảng 70-80% so với thực tế.
Hành vi đóng đinh vào dây nguồn cấp cho công tơ và nối về nhà
Hiện nay với các hình thức tinh vi hơn, một số đối tượng đi làm thuê cho các khách hàng lớn như tại các trang trại lợn, đã thực hiện cắt chì, ép kẹp lại chì rất tinh vi, phải dùng kính lúp mới phát hiện được (mắt thường rất khó phát hiện), sau đó cấy thêm điện trở vào mạch đo đếm, làm cho công tơ vẫn đo đếm nhưng không đúng với sản lượng thực tế hoặc can thiệp bằng cách khoan thủng công tơ, đúng vị trí cuộn dòng nội bộ công tơ, dẫn đến cháy cuộn dòng, làm mất sản lượng,...
Hành vi cấy thêm điện trở vào mạch của Hệ thống đo đếm
Hiện nay, Điện lực Phú Lương đang tiếp tục tăng cường kiểm tra những khách hàng có sản lượng điện tiêu thụ bất thường, trạm biến áp có tỉ lệ tổn thất điện năng cao; chỉ đạo các bộ phận như Đội kinh doanh dịch vụ, Tổ kiểm tra giám sát mua bán điện trong quá trình thực hiện công tác ghi chỉ số công tơ, kiểm tra sử dụng điện, phải kiểm tra tình trạng niêm chì hộp công tơ, niêm chì tổ đấu dây công tơ; nếu có sự thay đổi bất thường thì sẽ phối hợp với cơ quan công an phối hợp điều tra để xử lý kịp thời.
Nhân viên tổ KTGSMBĐ đang kiểm tra sử dụng điện tại hệ thống đo đếm.
Để đảm bảo cung cấp điện ổn định trong nhân dân trên địa bàn huyện, tạo sự minh bạch, công bằng trong hoạt động mua bán điện, đồng thời ngăn chặn tận gốc các hành vi vi phạm (trộm cắp điện), bên cạnh sự nỗ lực của ngành điện, thì quan trọng nhất vẫn là ý thức tự giác của người dân về chấp hành pháp luật trong quá trình sử dụng điện bởi trộm cắp điện là hành vi vi phạm pháp luật cần phải được xử lý, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, tạo sự công bằng trong sử dụng điện.
Điện lực Phú Lương khuyến cáo với các khách hàng đã và đang có ý định vi phạm trong sử dụng điện: ngoài việc bồi thường thiệt hại cho đơn vị quản lý bằng giá trị sản lượng điện năng bị mất do hành vi trộm cắp điện gây ra, bên vi phạm phải chịu chi phí để sửa chữa, kiểm định hiệu chuẩn hoặc bồi hoàn giá trị của thiết bị, hệ thống đo đếm bị hư hại do hành vi vi phạm gây ra hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định tại khoản 1 Điều 44 Nghị định số 134/2013/NĐ-CP ngày 17 tháng 10 năm 2013 của Chính phủ.
Đỗ Việt Hà - Điện lực Phú Lương